فهرست مطالب
نقش محتوای الکترونیکی آموزش مجازی بسیار حائز اهمیت است و در صورت عدم توجه به محتوای الکترونیکی می‌تواند آموزش الکترونیکی را در سازمان، دانشگاه و تمامی مراکز آموزش با شکست مواجه کند.
آموزش الکترونیکی (e-learning) یکی از رایج‌ترین شیوه‌های آموزشی در کشور است و خیلی زود در بین عموم مردم پذیرفته شد و افراد بسیار زیادی از سامانه آموزش مجازی (سامانه LMS) برای انجام فرآیند یادگیری استفاده می‌کنند. در ابتدا این آموزش‌ها به ارسال توسط پیک به دست فراگیران می‌رسید و بعد‌ها به صورت یک سایت ساده در اختیارشان قرار گرفت، ولی کم‌‌کم با پیشرفت فناوری‌های جدید و مدرن، افراد در زمینه‌های تخصصی خود، تلاش کردند با راه‌اندازی سایت‌هایی، آموزش‌های خود را از راه دور در اختیار سایر کاربران قرار دهند.
که در اینجا بود که کد نویسی سامانه آموزش الکترونیکی توسط برنامه‌نویسان، کمکی بزرگ به راه‌اندازی سامانه آموزش مجازی در جهان انجام شد. نرم‌افزار آموزش مجازی خود به تنهایی نمی‌تواند دانشی را به فراگیران آموزش دهد اگر بخواهیم با یک مثال سامانه ال‌ام‌اس را توضیح دهیم باید عنوان کرد که سامانه آموزش الکترونیکی همانند یک ماشین است هر چند که ماشین دارای قابلیت‌های فراوان باشد و همگان در آرزوی به دست آوردن آن ماشین باشند اگر این ماشین بنزین لازم برای به حرکت درآمدن را نداشته باشد عملا هیچوقت حرکت نخواهد کرد، حتی اگر بهترین ماشین در جهان باشد. نرم‌افزار آموزش مجازی هم دقیقا نیاز به بنزین دارد که محتوای الکترونیکی این نقش را در سامانه آموزش مجازی ایفا می‌کند. محتوای الکترونیکی به معنای استفاده از تکنولوژی‌های روز برای اتصال بین مدرس و فراگیران است که از لحاظ فیزیکی از هم فاصله دارند. در واقع آموزش الکترونیکی بر اساس نیاز سازمان‌هایی بوجود آمد که نیازمند یک راه‌حل آموزشی برای اتصال به کارکنان و ردوبدل کردن آموزش‌های الکترونیکی لازم برای ترویج «تغییر سازمانی» خود بودند. بدین‌ترتیب این راه‌حل به معنای کمک به مدیران در به دست آوردن دانش و اطلاعات جدید، برای راه‌اندازی محصولات یا خدمات جدید و در نهایت افزایش مجموعه مهارت‌ها و توانایی‌هایی بود که می‌توانست به صورت آموزش مجازی شکل گیرد .
انواع آموزش الکترونیکی
اساسا در دنیای آموزش الکترونیکی با دو اصطلاح آموزش همزمان و آموزش غیرهمزمان بیشتر بر خورد می‌کنیم که شاید در عمل هر دو یک هدف باشد که آن هم آموزش است. اما مفهوم هر یک با دیگری متفاوت است. در آموزش همزمان تعامل شرکت‌کنندگان با یک مدرس از طریق وب بصورت همزمان صورت می‌گیرد. به عنوان مثال: شرکت‌کنندگان با یکدیگر از طریق پیام‌های فوری، چت، کنفرانس‌های صوتی و تصویری ارتباط برقرار می‌کنند که از مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- مدیریت کاربران و شرکت‌کنندگان در وب کنفرانس
- بارگذاری فایل‌های PPTX, FLV, SWF, PDF, GIF, JPG, PNG, MP3, HTML, MP4, F4V, ZIP
- دارای تخته وایت‌برد (White-Board) جهت نوشتن بر روی آن و نمایش به کاربران
- محاوره متنی (Chat) به صورت عمومی یا خصوصی
- به اشتراک‌گذاری صدا و تصویر
- به اشتراک گذاشتن صفحه کامپیوتر شخصی برای کاربران
- اتصال به کامپیوتر شرکت‌کنندگان به صورت Remote
- ضبط جلسه‌ها و گرفتن خروجی در قالب فایل FLV و MP4
- بارگذاری فایل(Upload) و برداشت (Download) آن توسط سایر شرکت‌کنندگان
- برگزاری نظرسنجی جهت دریافت نظرات شرکت‌کنندگان
در مقابل، آموزش غیرهمزمان، به این صورت است که مدرس با تولید محتوای الکترونیکی و قرار دادن محتواهای آموزشی در سامانه آموزش مجازی و ایجاد یک فرایند آموزشی اثربخش و با حذف محدودیت‌های زمانی و مکانی و با کمترین هزینه، فراگیران را در مسیر یادگیری همراهی کند تا آنها یک آموزش اثربخش و هوشمند را تجربه کنند.
استانداردهای آموزش مجازی
هر شرکت دارای طراحان برنامه‌های آموزشی است که هر یک از استانداردهای خودشان استفاده می‌کنند. این ممکن است بر کیفیت دوره آموزش مجازی تأثیر بگذارد با این‌حال، در فرایند آموزش استانداردهای خاصی وجود دارد که می‌تواند برای حفظ هماهنگی و کیفیت دوره‌های آموزش الکترونیکی، موثر قرار گیرد. این استانداردها عبارتند از: استاندارد رابط، استاندارد سازگاری، استاندارد کیفیت تولید و استاندارد طراحی آموزش بر اساس اصول سازمان، که هر کدام به نحوی، روی عملکرد نظام آموزش مجازی تاثیر مثبتی خواهند گذاشت.
به طور معمول محتوای الکترونیکی با استفاده از انتقال صدا، تصویر و متن ارائه می‌شود که باعث بهره‌‌گیری موثر از ارتباطات دوطرفه بین مدرس و دانشجویان می‌شود و همچنین کیفیت ارائه دوره آموزشی به بالاترین سطح خود می‌رسد، در این میان استفاده از تجهیزات و امکانات پیشرفته، امکان ارائه اطلاعات و دانش را با کیفیت بهتر و بالاتر فراهم می‌سازد. مثلاً در کسب اطلاعات ازطریق وب، هرچه پهنای باند ارسال داده‌ها بیشتر شود، اطلاعات بیشتری دریافت می‌شود.
ولی این تنها مزیت آموزش الکترونیکی نیست! در کنار مدیریت آسان و کاربردی، آموزش الکترونیکی با کاهش هزینه و زمان، گردآوری بازخوردها و تجزیه و تحلیل آنها، فراهم کردن فرصت آموزشی برای تقویت و تشویق عموم مردم به استفاده از کامپیوتر، بالا رفتن سطح دسترسی به اینترنت، تقویت نظام آموزش مجازی، عدم حضور در کلاس‌های فیزیکی، افزایش سطح دانش، انعطاف‌پذیری و سهولت افراد شاغل، توانسته به یکی از متداولترین روش‌های آموزشی تبدیل شود.
همانطور که گفتیم محتوای آموزشی نقش ویژه‌ای در آموزش مجازی دارد، محتوای الکترونیکی نمونه‌ای بارز از یک راه‌حل برای تدریس به روش راحت و آسان است. امروزه، اینترنت به حدی گسترش پیدا کرده که روزبه‌روز به تعداد کاربران اضافه می‌شود و چیزی که در این میان مهمترین و اساسی‌ترین فاکتور به حساب می‌آید، محتوای الکترونیکی می‌باشد که شما تهیه کرده‌اید ، یکی از مطالبی که باید به آن توجه کنید، محتوایی است که تولید می‌کنید، این محتوا از لحاظ مفهومی، بایستی کاملا مناسب و اصولی باشد. یک محتوای الکترونیکی زمانی مفید است که دارای هدف باشد و در نهایت نیاز کاربران را تامین کند. برای تولید یک محتوای مناسب باید بدانید که از چه ابزارهایی می‌توانید بهره بگیرید عنوان مثال: برای تهیه متن‌ها می‌توانید از نرم‌افزار PowerPoint، برای تولید عکس از نرم‌افزار Photoshop ، برای ساخت انیمیشن از Flash و سایر نرم‌افزارهای ساخت اسلاید و صفحه‌بندی می‌توانید برای سهولت در کارتان بهره‌مند شوید و یا اینکه تولید محتوای الکترونیکی را برون‌سپاری کرده، به این ترتیب که شما به شرکت‌های فعال در تولید محتوای الکترونیکی اعتماده کرده و از آنها به عنوان بازوی فنی استفاده کرده که دانش سازمانی شما را بصورت الکترونیکی برای شما تولید می‌کنند.
کلام آخر
در دنیای امروز، ارتباطات و اینترنت حرف اول را می‌زنند و آموزش مجازی به یکی از برجسته‌ترین نوع آموزش تبدیل شده است. در نهایت ، با این گستره اطلاعاتی که وجود دارد، نقش محتوای الکترونیکی بخش عظیمی را به خود اختصاص داده است، محتوای الکترونیکی مهمترین بخش در آموزش محسوب می‌شود و بایستی تمام فاکتورهای لازم را در تولید آن رعایت کرد.
